zaterdag 21 oktober 2017

un bouche-trous

een stoplap, een invaller, tweede keus
('een gatenvuller')


Het is een spectaculair - misschien een beetje eng - plaatje waar je de neiging hebt de hele tijd naar te blijven kijken, maar eigenlijk heeft het met de uitdrukking van vandaag niets te maken. Wie goed naar het woord heeft gekeken, heeft gezien dat het niet over une bouche-trous ('gatenmond'?) gaat, maar over un bouche-trous. Het eerste deel van het woord is dus niet bouche ('mond') maar de werkwoordsvorm bouche van boucher ('(af)stoppen, vullen'). Het Frans kent veel meer woorden die met een persoonsvorm beginnen. Denk bijvoorbeeld aan tire-bouchon ('kurkentrekker') en portemonnaie (lett. 'draagt-muntgeld'). Als je snel iets of iemand nodig hebt om een leegte of vacature op te vullen, kun je daarmee dus 'gaten vullen'. Het heeft al snel een pejoratieve betekenis. Omdat je zo snel vervanging moet zoeken, kun je niet super kritisch zijn, dus krijg je misschien niet je eerste keus. Vandaar dat ik niet alleen de vertaling 'invaller' geef, maar ook 'stoplap' en 'tweede keus'. Afhankelijk van de context kan het ook betekenissen krijgen als 'lapmiddel': on peut continuer ces traitements, mais ce ne serait qu'un bouche-trous ('we kunnen met deze behandelingen doorgaan, maar dat zou maar een lapmiddel zijn') of zelfs 'speeltje' : tu étais juste un bouche-trous ('je was maar een speeltje')...

volgende keer:
bekijken we politiek correct genderneutraal taalgebruik.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten