zaterdag 15 april 2017

être le dindon de la farce

het haasje zijn
('de kalkoen van de klucht zijn')


Er bestaan drie verklaringen voor het ontstaan van deze uitdrukking. De eerste gaat terug tot de Middeleeuwen, toen in kluchten, die als een soort pauzenummer werden opgevoerd in grote toneelspektakels goedgelovige, sullige vaders ten tonele werden gevoerd die door hun kinderen gedupeerd werden. Deze vaders zouden pères dindons worden genoemd. Maar ja, ofwel dit is naderhand bedacht, of er moet sprake zijn van een verbastering van woorden, want de kalkoen die we nu kennen, werd pas in de zestiende eeuw vanuit Mexico in Europa ingevoerd...

Een andere verklaring wijst naar een specifiek kermisspektakelstuk, namelijk Le ballet des dindons ('het kalkoenenballet') dat tussen 1739 en 1844 in Parijs werd opgevoerd, waarbij kalkoenen op een metalen plaat werden gezet die langzaam werd verwarmd, waardoor de arme dieren vanzelf begonnen te 'dansen'.

Maar er kan ook gewoon gespeeld zijn met verschillende woordbetekenissen. Het woord dinde werd al voor het voorkomen van de kalkoen in Europa gebruikt in de betekenis van 'onnozel meisje' en dindon is daar de mannelijke variant van. Een kalkoen laat zich plukken (se fait plumer), wat figuurlijk ook staat voor 'bestelen' en vervolgens wordt hij meestal gevuld. Dat heet in het Frans farci. Farce is niet alleen de naam voor een klucht, maar ook voor de vulling van bijvoorbeeld gevogelte. 

volgende keer
Hoe vertaal je 'gewoon' in het Frans?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten