je t'emmerde à pied, à cheval et en voiture

Je kan me verder de pot op!
('ik heb schijt aan je/ik schijt je onder te voet, te paard en met de wagen')

Ahum, excusez le mot... maar goed, als dit tegen je wordt gezegd, dan is duidelijk dat een beleefde conversatie verder niet veel zin meer heeft. Toch is het wel eens aardig om stil te staan bij sommige uiterst beeldende verwensingen. Want waarom word je op drie verschillende middelen van vervoer ondergescheten als iemand je gezelschap niet meer zo op prijs stelt? 

Vroeger - en dan hebben we het over de tijd vóór de auto - hadden herbergen nogal eens het uithangbord Ici, on loge à pied et à cheval om aan te geven dat zowel gasten te voet als te paard welkom waren. Paarden konden in zo'n herberg ook gestald worden. Wat later kon daar en voiture bijkomen: ook voor paard en wagen was dan een stalling beschikbaar. Je moest je als gast dan natuurlijk wel aan bepaalde omgangsregels houden, anders kon je weer ophoepelen, te voet, te paard of met paard en wagen. Al gauw werden er dus grapjes gemaakt, zoals - inderdaad - je t'emmerde à pied, à cheval et en voiture !

Zelf neem ik zo het vliegtuig... naar Armenië. Begin mei ben ik dan weer terug met mijn blog. 

volgende keer

hebben we het over mensen die hun neus kunnen snuiten met hun voet...

servir la soupe à quelqu'un

geen moeilijke vragen stellen, het iemand gemakkelijk maken
('iemand de soep serveren')

Binnenkort wordt onze koning vijftig jaar. Zojuist werd een groot interview met hem aangekondigd dat de avond voor zijn verjaardag wordt uitgezonden. Ook moeilijke kwesties zouden daarbij niet worden vermeden. Ik vind dat moeilijk te geloven, want de Rijksvoorlichtingsdienst gaat zich er ongetwijfeld mee bemoeien en ik ben niet anders gewend dan dat doorgaans kritische journalisten zodra het ons koninklijk huis betreft toch 'soep gaan serveren', zoals de Fransen zeggen: zich buitengewoon vriendelijk tonen, zoals het ook een heel vriendelijk en gul gebaar is om voor je tafelgenoten de soep te schenken. Met andere woorden: je stelt geen vragen die het de ander al te ongemakkelijk kunnen maken. Het kan toch tot kruiperigheid neigen. Maar goed, laten we het afwachten...

volgende keer

Hoe zeg je in het Frans: 'Je kan me verder de pot op!' ?

reculer pour mieux sauter

reculer pour mieux sauter
('achteruitlopen om beter te springen')

Dit is in eerste instantie misschien bevreemdend: ik laat de uitdrukking onvertaald en vervolgens zitten we tegen een viertal koeienkonten aan te kijken... Wat is het verband? Daarvoor moeten we allereerst het woord reculer wat nader bekijken. Het woord zit als volgt in elkaar re-cul-er en een cul is... inderdaad: een kont. Waar wij netjes 'terugdeinzen' zeggen, zegt een Fransman dus eigenlijk 'terugkonten'. Stel je nu voor dat de vier koeien op het plaatje een beetje uitgegraasd zijn op het plekje waar ze nu staan en wat stappen terugzetten, dan zie je ze inderdaad langzaam 'terugkonten'. 

Als je een belangrijke beslissing moet nemen, kan het soms goed zijn even een denkpauze in te lassen, even wat afstand te nemen, om dan wat later heel goed terug te komen, inderdaad: reculer pour mieux sauter. Misschien is dat ook wat Theresa May momenteel in gedachten heeft bij het uitschrijven van nieuwe verkiezingen... In het Nederlands wordt deze Franse uitdrukking vaak onvertaald gebezigd. De uitdrukking is overigens afkomstig uit de sportwereld, maar dan wel een oude sport. Hij is namelijk al in de dertiende eeuw opgetekend als reculer pour le plus loin saillir ('teruglopen om het verst te springen') en vervolgens in de vijftiende eeuw als reculer pour mieux saillir. En dat klinkt logisch: nog steeds nemen we een aanloop als we zo ver mogelijk willen springen.

volgende keer

Wat is er aan de hand als een journalist soep gaat serveren?

avoir quelque chose derrière la tête

iets in je achterhoofd hebben / een dubbele agenda hebben
('iets achter je hoofd hebben')

Je zal deze engerd maar tegenkomen, die zelfs ogen in zijn achterhoofd heeft. Die moet wel iets in zijn schild voeren. Op zich hoeft trouwens de uitdrukking avoir quelque chose (of une idée) niet per se een negatieve betekenis te hebben. Het kan bijvoorbeeld gezegd worden als iemand een geamuseerde blik heeft, maar niets zegt. Als je dan zegt: Tu dois avoir une idée derrière la tête, toi ! dan bedoel je zoiets als 'o, ik ken die blik... jij zit vast iets te denken'. Maar omdat we nooit rechtstreeks in iemands (achter)hoofd kunnen kijken, kunnen we ook iemand gaan wantrouwen  en hem of haar gaan verdenken van een dubbele agenda. Zo kan de uitdrukking ook gebruikt worden, al kennen de Fransen ook un agenda caché. Maar wat we eigenlijk op het plaatje zien, is een verbeelding van de uitdrukking avoir des yeux derrière la tête (lett. 'ogen achter je hoofd hebben', wij zouden eerder zeggen 'ogen in je rug hebben'), voor iemand wie werkelijk niets ontgaat, die zelfs iets wat zich niet in zijn gezichtsveld bevindt lijkt te kunnen waarnemen...

volgende keer

Soms is het verstandig om even een afwachtende houding aan te nemen...

botter en touche

de bal doorspelen / een heikele kwestie uit de weg gaan
('de bal over de zijlijn trappen')

In de oertijd was het misschien een beetje een pijnlijke kwestie, maar we zien het in een voetbalwedstrijd wel eens gebeuren: om ander onheil af te wenden wordt de bal moedwillig over de zijlijn getrapt. Botter betekent normaal zoiets als 'laarzen maken' of 'laarzen aantrekken' (het Frans voor 'de gelaarsde kat' is le chat botté) maar in combinatie met le ballon ('de bal') betekent het 'een schop tegen de bal geven'. Het woord touche heeft vele betekenissen, waaronder 'het gebied buiten de lijnen'. Zo is la ligne de touche 'de zijlijn' en le banc de touche 'het reservebankje'. Overigens komt de uitdrukking oorspronkelijk niet uit de voetbalpraktijk maar uit die van de rugbysport.

volgende keer

Hoe noem je in het Frans 'een dubbele agenda' ?

à Pâques ou à la Trinité

als Pasen en Pinksteren op één dag vallen / met Sint-Juttemis
('met Pasen of op Heilige Drievuldigheidsdag')

Heeft Mark Rutte de Fransen dezelfde belofte gedaan als ons Nederlanders vijf jaar geleden? (op het plaatje: 'Heb jij je premie van 1000 euro gekregen? - Ja, in chocolademunten.')

De Franse uitdrukking, waarmee wordt aangegeven dat het uiterst onzeker is wanneer en of iets zal plaatsvinden - is afkomstig uit een zeventiende eeuws liedje dat geschreven werd over Lord Churchill (inderdaad, de voorvader van...), hertog van Marlborough, die dood gewaand werd in de slag bij Malplaquet tegen het leger van Lodewijk de Veertiende in 1709. Enkele verzen uit dit liedje:

« Malbrough s'en va-t-en guerre,

(...)

Il reviendra-z-à Pâques

Ou à la Trinité.

(...)

La Trinité passe,

Malbrough ne revient pas. »

('Malbrough trekt ten strijde (...) / Hij zal terugkomen met Pasen / Of op Heilige Drievuldigheidsdag (...) Heilige Drievuldigheidsdag gaat voorbij, / Malbrough komt niet terug.')

Een zalig Pasen nog... (enig idee wanneer het Heilige Drievuldigheidsdag is?...)

volgende keer

Hoe kun je in het Frans de bal doorspelen of een heikele kwestie uit de weg gaan?

hoe vertaal je 'gewoon' in het Frans

banal - comme ça - comme il faut - comme tout le monde - commun - courant - familier - franchement - habituel - normal - ordinaire - quotidien - simple

Binnenkort komt er een einde aan de regeringsperiode van Monsieur Normal. Het is François Hollande niet gegund een tweede keer mee te dingen naar het hoogste ambt in de Franse Republiek. Misschien kan hij beter zijn presidentiële pak verruilen voor dit T-shirt met het opschrift 'Ik heb geprobeerd gewoon te zijn. Het is me niet gelukt.'

Waar we in Nederland juist dol zijn op gezagsdragers die 'gewoon' zijn, willen ze in Frankrijk toch iemand die grandeur uitstraalt, dus vooral niet 'doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg'...

Normal is dus een van de mogelijke vertalingen van het woord 'gewoon', in de betekenis 'niet afwijkend van de norm'. In diezelfde betekenis kun je ook kiezen voor ordinaire en courant, die ook betekenen 'waar men aan gewend is'. Ordinaire heeft in het Frans niet de negatieve betekenis gekregen die het woord in het Nederlands heeft, evenmin als banal dat ook gebruikt kan worden in de betekenis van 'alledaags, niet opvallend'. 

Un vin rouge ordinaire is geen 'ordinaire rode wijn', maar een 'gewoon, alledaags rood wijntje'. 

Als je met 'gewoon' 'gebruikelijk' bedoelt, kun je ook habituel gebruiken: c'est ma place habituelle ('dat is mijn gewone plaats'). Bedoel je 'eenvoudig' dan kun je ook simple gebruiken, dat wederom een minder negatieve betekenis heeft dan in het Nederlands: un simple soldat ('een gewone soldaat'). 

Met name in taalkwesties wordt vaak het woord courant gebruikt. 'Gewoon Frans' is français courant en 'de gewone betekenis van een woord' la signification courante d'un mot. 

In de betekenis 'van alle dag' kun je quotidien gebruiken: la vie quotidienne ('het gewone leven').

Als je bedoelt 'van de meest bekende soort', kun je ook commun gebruiken: l'asperge commune ('de gewone asperge') of la taupe commune ('de gewone mol').

Veel van deze woorden kun je ook als bijwoorden gebruiken: normalement, communément, simplement. Een veel gehoord bijwoord is ook franchement, dat al een beetje in de buurt komt van ons stopwoordje 'gewoon': c'est franchement immangeable ('dat is gewoon niet te eten'). Gaat het om iets wat je gewoon even moet doen, dan komt eerder simplement in zicht: tu vas simplement le voir ('je gaat gewoon even naar hem toe'). In een (verontwaardigde) ontkenning kun je ook comme ça gebruiken: tu ne peux pas passer comme ça ('je kunt toch niet gewoon doorlopen!').

En nu moet ik echt stoppen, want het wordt gewoon te veel!

volgende keer

Kunnen in Frankrijk Pasen en Pinksteren op één dag vallen?

être le dindon de la farce

het haasje zijn
('de kalkoen van de klucht zijn')

Er bestaan drie verklaringen voor het ontstaan van deze uitdrukking. De eerste gaat terug tot de Middeleeuwen, toen in kluchten, die als een soort pauzenummer werden opgevoerd in grote toneelspektakels goedgelovige, sullige vaders ten tonele werden gevoerd die door hun kinderen gedupeerd werden. Deze vaders zouden pères dindons worden genoemd. Maar ja, ofwel dit is naderhand bedacht, of er moet sprake zijn van een verbastering van woorden, want de kalkoen die we nu kennen, werd pas in de zestiende eeuw vanuit Mexico in Europa ingevoerd...

Een andere verklaring wijst naar een specifiek kermisspektakelstuk, namelijk Le ballet des dindons ('het kalkoenenballet') dat tussen 1739 en 1844 in Parijs werd opgevoerd, waarbij kalkoenen op een metalen plaat werden gezet die langzaam werd verwarmd, waardoor de arme dieren vanzelf begonnen te 'dansen'.

Maar er kan ook gewoon gespeeld zijn met verschillende woordbetekenissen. Het woord dinde werd al voor het voorkomen van de kalkoen in Europa gebruikt in de betekenis van 'onnozel meisje' en dindon is daar de mannelijke variant van. Een kalkoen laat zich plukken (se fait plumer), wat figuurlijk ook staat voor 'bestelen' en vervolgens wordt hij meestal gevuld. Dat heet in het Frans farci. Farce is niet alleen de naam voor een klucht, maar ook voor de vulling van bijvoorbeeld gevogelte. 

volgende keer

Hoe vertaal je 'gewoon' in het Frans?

charité bien ordonnée commence par soi-même

het hemd is nader dan de rok
('goed geregelde liefdadigheid begint bij zichzelf')

Voordat je aan het helpen van anderen toekomt, moet je eerst aan jezelf denken. Zo wordt de uitdrukking meestal uitgelegd. Nog beter is misschien je geweten geruststellen en helemaal niets geven, zoals op het plaatje, waarop de bedelaar zegt dat hij al vier dagen niets gegeten heeft en de dame reageert met: 'Mijn God, had ik uw wilskracht maar...'

volgende keer

Nu we het paasweekend ingaan: hoe zeg je in het Frans dat je het haasje bent?

se dégonfler

de moed in de schoenen laten zinken
('zich leeg laten lopen')

Een flinke portie zelfvertrouwen is niet vanzelfsprekend voor iedereen. Menigeen moet zichzelf moed inspreken bij wat hij of zij onderneemt. In het Frans stelt men zich voor dat men zich 'oppompt': zo kan het hart zich vullen met emoties, hoop of moed: son coeur se gonfle d'espoir (lett. 'zijn/haar hart pompt zich op/vult zich met hoop'). Zonder toevoeging betekent son coeur se gonflait trouwens 'hij of zij kreeg een brok in de keel'. Je kunt ook se gonfler d'orgueil ('overlopen van verwaandheid'), maar vaak is het maar van korte duur. Ook een ballon loopt uiteindelijk leeg, hetzij langzaam en haast ongemerkt, hetzij met een plotselinge fluitende of pruttelende lancering. Alle moed zinkt je dan in de schoenen: on se dégonfle ('men loopt leeg'). Om zo iemand een beetje op te beuren kun je zeggen : Faut pas se dégonfler ! ('laat de moed niet zakken', lett. 'je moet je niet leeg laten lopen')...

volgende keer

Hoe zeg je in het Frans dat het hemd nader is dan de rok?

il faut faire avec

je zult het ermee moeten doen, je zult ermee moeten leven
('men moet ermee doen')

'Er zijn goede dagen en slechte dagen en op slechte dagen, zul je het ermee moeten doen'. In het Nederlands gaat het woordspelletje verloren (lett. 'er zijn dagen met en dagen zonder en op de dagen zonder zul je het met (ermee) moeten doen'; zelfs in de letterlijke vertaling valt het effect weg...) Maar in feite zeggen we dus hetzelfde in beide talen, al is het in het Frans zonder dat 'er' en dat 'zult' wat krachtiger.

volgende keer

Hoe zeg je in het Frans dat iemand de moed erin moet houden?

la rubrique des chiens écrasés

de gemengde berichten
('de rubriek van de overreden honden'

'Ik ben begonnen in de journalistiek in de rubriek van de overreden honden. Ik reed de honden aan.' zegt le chat op het plaatje. Een andere, neutralere aanduiding voor 'gemengde berichten' is faits divers. In de benaming chiens écrasés zit iets pejoratiefs, een negatieve betekenis. Het gaat om de kleine nieuwsfeitjes die niet onder een grotere noemer onder te brengen zijn, nieuwsfeitjes die eigenlijk nauwelijks het vermelden waard zijn. Hoe tragisch de aanrijding met een hond voor de eigenaar ook kan zijn, het lot van de wereld zal er niet door beïnvloed worden.

volgende keer

Hoe zeg je in het Frans dat 'je het ermee moet zien te doen'?

river son clou à quelqu'un

iemand de mond snoeren
('iemand zijn nagel omklinken')

Gisteren bespraken we diverse vertalingen voor het woord 'kant'. Eén vertaling bleef daarbij onbesproken, nl. het woord rive dat 'waterkant' of 'oever' betekent. Het werkwoord river betekent zoiets als 'gelijk maken aan de rand'. Stel je een spijker voor die net iets uitsteekt, waardoor je je eraan zou kunnen verwonden of er je kleren aan open zou kunnen halen. Je pakt de hamer en slaat nog eens flink op de spijker zodat de kop enigszins ombuigt en hij geen kwaad meer kan doen. In de vijftiende eeuw ontstond de uitdrukking uit het beeld dat je iemand zo vast kon nagelen dat hij niets meer uit kon halen. Later is de betekenis verschoven naar het gesproken woord en betekent het dus dat je iemand de mond snoert.

volgende keer

Nu we het toch over pijnlijke zaken hebben, bespreken we morgen overreden honden...

hoe vertaal je 'kant' in het Frans?

avant - bord - bout - côté - côté arrière - dentelle - devant -  dos - endroit - envers - face - marge - part - point

Laten we eerst de vreemde eend uit de bijt halen: het zelfstandig naamwoord 'kant' voor 'kantwerk' heet in het Frans dentelle, maar het gaat hier natuurlijk om de benamingen voor 'kant, rand, zijde'.

Het woord dat je het vaakst in deze bekenis kunt inzetten, is côté, met de accent aigu op de laatste e (uitspraak: [kootee]), niet te verwarren met côte (zonder accent, uitspraak: [koot]) dat o.a. 'kust' en 'rib' betekent.

Als je op je rechterkant slaapt, dan doe je dat sur le côté droit. 'Aan de andere kant van de rivier' is de l'autre côté de la rivière (let dus wel op het voorzetsel de, niet à). Ook kun je het gebruiken in een betoog: 'aan de ene kant, aan de andere kant': d'un côté, de l'autre (côté). Hiervoor kun je ook het woord part gebruiken: d'une part, d'autre part.

Een ander veel gebruikt woord voor 'kant' is bord. Zo zeg je bijvoorbeeld au bord de l'eau en au bord de la route ('aan de waterkant, aan de kant van de weg'). 

Als je een behoorlijke afstand wilt uitdrukken, kun je ook het woord bout ('eind, 'uiteinde') gebruiken: d'un bout à l'autre ('van de ene naar de andere kant'), à l'autre bout de la ville ('aan de andere kant van de stad').

Als je met 'kant' 'zijde' bedoelt, kun je bijvoorbeeld face gebruiken: les six faces d'un dé ('de zes kanten van een dobbelsteen'). Wil je echt onderscheid maken tussen voor- en achterkant, dan heb je het over le devant of l'avant en le côté arrière, le dos (van een vel papier bijvoorbeeld) of l'envers (van een lap stof). L'envers et l'endroit zijn ook benamingen voor 'de verkeerde kant' en 'de goede kant'. 

Als je op een blaadje iets aan de kant schrijft, in de kantlijn, dan gaat dan en marge. 

Heb je het over iemands goede kant, dan kun je dat son point fort noemen.

Het moge duidelijk zijn dat ik dit onderwerp nog lang niet aan alle kanten belicht heb, maar dat houdt een taal ook wel zo fascinerend. Er blijft altijd nog veel te leren...

volgende keer

Hoe snoer je in het Frans iemand de mond?

parler français comme une vache espagnole

steenkolenfrans spreken, krom Frans spreken
('Frans spreken als een Spaanse koe')

Dat moet wel heel onverstaanbaar zijn, want eerlijk gezegd ben ik nog nooit een koe tegengekomen die welke taal dan ook fatsoenlijk uit haar mond kreeg. Er wordt dan ook wel geopperd dat het woord vache in deze uitdrukking, die al halverwege de zeventiende eeuw is opgetekend, een verbastering zou zijn van het woord basque of vasque dat Bask betekent, een oud Europees volk dat zich aan zowel de Franse als de Spaanse kant van de grens bevindt. In dat geval is het logisch dat een Bask aan de Spaanse kant van de grens minder goed Frans spreekt dan een Bask aan de Franse zijde.

Een andere hypothese stelt dat vache een verdraaiing van het woord basse zou kunnen zijn, dat vroeger dezelfde betekenis had als bonne ('dienstmeid'). Dienstmeiden werden vaak betrokken uit Spanje en Portugal en zij beheersten het Frans niet altijd even goed. Maar zo vaak werd het woord basse niet gebruikt en het is in deze betekenis in het Frans inmiddels geheel verdwenen. Erg plausibel lijkt de hypothese dus niet.

Het zou dus wel eens kunnen gaan om een combinatie van twee denigrerende termen. Comme une vache was en is in het Frans in het algemeen een negatieve aanduiding voor iets (denk aan gros comme une vache ('zo dik als een koe'), pleurer comme une vache ('voortdurend huilen om niets') en dat gold in de zeventiende eeuw ook voor espagnol. Zo betekende payer à l'espagnole ('op zijn Spaans betalen') 'erop los slaan' en was espagnolade een ander woord voor fanfaronnade ('opschepperij, grootspraak'). In de literatuur is ook een ander voorbeeld aangetroffen: il est sorcier comme une vache espagnole ('hij kan er niets van, lett. hij is zo slim als een Spaanse koe').

volgende keer

Hoe vertaal je 'kant' in het Frans?

écrire comme un chat

een hanenpoot hebben
('schrijven als een kat')

Of misschien moet ik zeggen 'priegelschrift', want écrire comme un chat wordt vooral gezegd als iemands handschrift zo klein is, dat het haast onleesbaar is. Een kat heeft natuurlijk geen vingers en duim om fatsoenlijk een pen mee vast te houden, maar kleine klauwtjes. Daarnaast mag een kat graag wroeten in proppen papier. Dat geeft bepaald niet de indruk van een kopiist die weloverwogen en nauwkeurig zijn indrukken in kalligrafie aan het papier toevertrouwt...

volgende keer

O.K. Onverzorgd handschrift wordt dus vergeleken met dat van een kat. Maar hoe zit het met gesproken taal? Bestaat er ook zoiets als 'steenkolen-Frans'?

lire les petits caractères

de kleine lettertjes lezen
('de kleine lettertekens lezen')

Vandaag een uitdrukking waar we kort over kunnen zijn, omdat beide talen eigenlijk hetzelfde zeggen, zij het dat het Frans het woord caractères gebruikt in plaats van lettres, wellicht om het niet te verwarren met 'briefjes'. 

De eerste letters op het testblad van de oogarts vormen overigens het woord myope, wat 'bijziend' betekent. Je kunt trouwens ook zeggen dat iemand a la vue basse of courte (lett. 'laag of kort zicht heeft'). Voor 'verziend' wordt de term presbyte (of hypermétrope) gebruikt. In het algemeen gebruikt het Frans voor medische begrippen de oorspronkelijke Grieks-Latijnse termen, terwijl wij vrijwel alles in het Nederlands vertalen. De gemiddelde Fransman kon vroeger een doktersrecept dus beter lezen, als hij of zij de handschriften makkelijk kon ontcijferen tenminste...

volgende keer

Over onleesbare handschriften gesproken: hoe noem je in het Frans een hanenpoot?

être sur le pavé

op straat staan / zonder werk zitten
('op de straatsteen staan')

Als je dan toch op straat staat, dan misschien maar op een van de mooiste straatjes van Parijs, de rue de l'Abreuvoir, waar stadsheilige Saint-Denis volgens de overlevering zijn afgehakte hoofd even waste bij een veedrinkplaats op Montmartre (de 'martelaarsberg') halverwege zijn voettocht naar het huidige Saint-Denis, maar dit terzijde.

In het Frans wordt dus een metonymia - een pars pro toto - gebruikt voor ons 'op straat staan'. Je kunt ook iemand op straat zetten: jeter sur le pavé (lett. 'op de straatsteen gooien'). Combinaties met mettre ('zetten') en laisser ('laten') zijn ook mogelijk. Als het dan toch moet, zet mij dan maar op de rue de l'Abreuvoir, maar dan wel met mijn hoofd er nog op, graag...

volgende keer

Wel de kleine lettertjes lezen...

la barbe !

la barbe !
('ik krijg er een sik van!')

Hoewel hij onder hipsters tegenwoordig weer heel populair is, betekent de baard in het Frans doorgaans niet veel goeds. Als je een Fransman met de rug van zijn hand over zijn wang ziet strijken terwijl hij La barbe uitroept, dan is hij niet tevreden. Hij kan ook Quelle barbe over iets of iemand zeggen en daarmee bedoelt hij dat iemand of iets heel vervelend is. Je ziet het ook wel aan de gezichtsuitdrukking op het plaatje. Verwarrend voor ons is dat hij tegelijkertijd het gebaar voor 'uitstekend' lijkt te maken, maar dat is maar schijn. In het grootste deel van Frankrijk betekent het gebaar waarbij je met je duim en wijsvinger een cirkel maakt zéro, oftewel 'waardeloos' ! Het is maar dat je het weet...

volgende keer

Hoe zeg je in het Frans dat je op straat staat?

à couper au couteau

dicht / vet / om te snijden
('om met een mes te snijden')

Maakt u zich geen zorgen, dit is geen reclamebanner, mijn blog wordt niet gesponsord. Het plaatje verduidelijkt zoals gewoonlijk de uitdrukking van vandaag, die trouwens verschillende dingen kan betekenen. Het kan namelijk aan drie dingen worden toegevoegd en steeds zeggen wij dat in het Nederlands dan weer anders. Allereerst kun je zoals op het plaatje spreken van un brouillard à couper au couteau als er een hele dichte mist is, zo dicht dat je je er als het ware met een mes een weg door zou moeten banen.

Vervolgens kun je ook Frans spreken met een accent hollandais à couper au couteau, wij zouden hier zeggen 'met een vet Hollands accent'.

De enige combinatie die we in beide talen op dezelfde manier uitdrukken is une atmosphère à couper au couteau: de sfeer, nou ja, wij zeggen dan meestal dat de spanning om te snijden is.

volgende keer

Kun je in het Frans ook ergens een sik van krijgen?

hoe vertaal je 'uitzien' in het Frans?

attendre - aspirer à - avoir l'air - avoir hâte de - avoir mine - donner sur - être - être à l'affût de - être en quête de - être à la recherche de - faire - guetter - paraître - regarder jusqu'au bout - ressembler à - voir jusqu'à la fin

Ons woord 'uitzien' kan weer veel verschillende betekenissen hebben. Eerst bekijken we hoe je zegt hoe iemand of iets eruitziet. De eenvoudigste manier is gewoon être. Als je wilt weten hoe iemand eruitziet, kun je gewoon vragen Comment est-elle ? Dat suggereert dat je naar iemands karakter vraagt en dat kan ook zo geïnterpreteerd worden, maar grote kans is ook dat vervolgens haar uiterlijk beschreven wordt. In combinatie met een bijvoeglijk naamwoord kun je avoir l'air gebruiken: il a l'air fâché ('hij ziet er boos uit'). Om te zeggen dat iemand er goed of slecht uitziet, kun je ook avoir bonne mine of avoir mauvaise mine gebruiken. Als je vindt dat iemand er ouder uitziet dan hij is, kun je zeggen: il ne paraît pas son âge (lett. 'hij lijkt niet op zijn leeftijd') of il fait plus vieux que son âge (lett. 'hij doet ouder dan zijn leeftijd') en om je verbazing uit te drukken kun je zeggen regarde à quoi tu ressembles ! ('kijk nou eens hoe je eruitziet!, lett. 'kijk waar je op lijkt!').

Maar je kunt ook naar iemand of iets uitzien: als je op een belangrijke brief zit te wachten, kun je guetter le facteur ('uitzien naar de postbode'). Een synoniem hiervan is être à l'affût de. Als je iets of iemand probeert te krijgen kun je ook être en quête de of être à la recherche de. Beide uitdrukkingen betekenen letterlijk 'op zoek zijn naar': je suis en quête d'un nouvel emploi ('ik zie uit naar een nieuwe baan'). Als je verlangend naar iets uitziet kun je aspirer à of avoir hâte de gebruiken: j'aspire aux vacances ('ik zie uit naar de vakantie') en j'ai hâte de lire ta réponse ('ik zie uit naar je antwoord, ik kan niet wachten op je antwoord'). Iets neutraler is attendre : attendre une occasion ('uitzien naar een gelegenheid, een gelegenheid afwachten').

Als het gaat om een uitzicht, gebruik je het werkwoord donner sur : votre chambre donne sur la mer ('uw kamer ziet uit op zee').

Tenslotte kun je ook een film of een toneelstuk 'uitzien'. Dat betekent dat je tot het einde doorkijkt of tot het einde blijft zitten: j'ai regardé le film jusqu'au bout ('ik heb de film uitgezien') en j'ai vu la pièce de théâtre jusqu'à la fin ('ik heb het toneelstuk uitgezien').

volgende keer

bekijken we wat je zoal met een mes kunt doen...

faire son intéressant

interessant doen, zich aanstellen
('zijn interessant doen')

Je snapt meteen wat deze uitdrukking betekent. Voor ons is alleen het gebruik van het bezittelijk voornaamwoord son een beetje verrassend. Er zijn meer uitdrukkingen waarin dit woord wordt toegevoegd in tegenstelling tot het Nederlands, bijvoorbeeld faire son droit ('rechten studeren') en demander son chemin ('de weg vragen'). En als iemand 'zijn best doet', dan voeg je ook nog eens het voorzetsel de toe: il fait de son mieux ('hij doet zijn best'). Waarom willen die Fransen toch altijd weer interessant doen?

volgende keer

Hoe vertaal je 'uitzien' in het Frans?