In een schrijftoets moesten mijn leerlingen een Franse vertaling vinden voor het woord 'begeleiding' of 'begeleiders'. Het ging hierbij om ervaren surfers die je zouden begeleiden bij een surfcursus. Alle bovenstaande vertalingen zijn door diverse leerlingen aangedragen, maar welke past/passen nu het beste en welke past/passen niet?
Het is daarbij uiteraard van belang dat je de oorspronkelijke betekenis kent van het werkwoord of zelfstandig naamwoord dat in het woord besloten ligt. We gaan ze dus even allemaal bekijken:
Accompagner betekent letterlijk 'vergezellen, met iemand meegaan'. Als je bijvoorbeeld met iemand meeloopt die de weg niet kent, maar ook meer figuurlijk als je in de muziek met iemand meespeelt, iemand begeleidt, dan is dit het meest voor de hand liggende woord om te gebruiken. Iemand die een beginnerssurfcursus volgt, stuur je natuurlijk niet alleen de zee op. Er gaat dan iemand ter begeleiding mee en dus is accompagnement (gedaan door accompagnateurs of - wat je in de praktijk vaak hoort - door moniteurs ('instructeurs')) hier een prima vertaling.
In Assistance zit het werkwoord assister ('bijstand bieden, helpen') of assister à ('bijwonen, getuige zijn van'). Assistance kan dus een alternatief zijn voor public, en dat is toch te passief voor een begeleider bij een surfcursus: van een begeleider wordt in zo'n geval niet verwacht dat hij alleen op de publieke tribune gaat zitten om jouw sportieve prestaties te bekijken, zoals je dat ook zou doen als sportliefhebber bij de Olympische Spelen. In de eerste betekenis ('bijstand, hulp') heb je hopelijk geen assistance nodig in het geval van een surfcursus. Je moet bij 'bijstand' vooral denken aan 'geestelijke bijstand' (die je nodig zou kunnen hebben als een medecursist tijdens de cursus een verschrikkelijk ongeluk krijgt) en 'rechtsbijstand' (als je met je surfplank door roekeloos gedrag een zwemmer flink verwond hebt bijvoorbeeld). Assistance komt dus minder in aanmerking voor de cursusbegeleiders.
Met conseil zit je een beetje in dezelfde hoek. Het betekent 'raad, advies' en daarbij denk je in eerste instantie aan rechtsbijstand en advies in zaken bijvoorbeeld. Je zou in het Nederlands ook niet meteen aan een 'raadgever' (un conseiller) denken in het geval van een surfcursus.
Encadrement dan? Een cadre is letterlijk een lijst, en een encadreur is dan ook in eerste instantie iemand die lijsten maakt voor schilderijen e.d. Maar het woord cadre en daarmee ook de afgeleide woorden kunnen ook in overdrachtelijke betekenis gebruikt worden. Zo kan cadre ook de 'omlijsting van een gebied' betekenen, oftewel de 'omgeving'. Maar in veel gevallen wordt cadre en encadrement ook gebruikt voor situaties waarin discipline nodig is: zorgen dat iemand netjes binnen de lijntjes, binnen de afgesproken regels blijft. Een cadre is dus ook een term voor een leidinggevende in een team. Met name bij teamsport is encadrement dus ook een goede term voor 'begeleiding'. Surfen is weliswaar geen teamsport, maar (zelf)displicine is er zoals bij alle sporten wel van belang, dus encadrement is misschien een goede tweede keuze na accompagnement.
Escorte tenslotte is net als in het Nederlands een woord met een militaire betekenis. Belangrijke personen zoals staatshoofden krijgen een begeleidend escorte mee, dus als de koning op surfcursus gaat, kan hij misschien naar een escorte informeren, maar ik zou er maar niet op rekenen dat jij als gewone surfcursist onder escorte naar het strand wordt begeleid.
Kortom, ik zou kiezen voor accompagnement en accompagnateurs en eventueel informeren naar het encadrement.
volgende keer
zoals eerder aangekondigd: kun je in het Frans ook iets op een presenteerblaadjes aangereikt krijgen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten