Hoewel hij steeds meer overvleugeld wordt door het Engels, zijn de Fransen nog steeds trots op hun taal en een belangrijk argument dat daarbij vaak gebruikt wordt is het feit dat de Franse taal zo helder, precies en genuanceerd is. Voor een anderstalige is dat ook weer vaak een crime, of laten we het positief benaderen: een uitdaging. Wat is nou de precieze vertaling in de juiste situatie? De context is daarbij van groot belang. Vanaf dit weekend bespreek ik daarom ieder weekend een struikelblok. We beginnen met 'spannend'.
In het woord captivant zit de Latijnse stam capere ('nemen, pakken') en dit woord wordt dan ook gebruikt voor 'spannend' in de zin van 'je helemaal in beslag nemen, boeien'. Je kunt dit woord dus heel goed gebruiken voor een boek: J'ai lu un livre captivant.
Als je met 'spannend' bedoelt, dat je iets opwindend vindt, dat je erg veel zin hebt om een avontuur te beleven, dan kun je excitant gebruiken, bijvoorbeeld als je een spannende reis gaat maken: Je vais faire un voyage excitant.
In het woord palpitant zit het werkwoord palpiter dat 'kloppen, bonzen (van het hart)' betekent en dat wordt vaak gebruikt voor een reeks emotionerende gebeurtenissen, waarvan je hart gaat kloppen. Je kunt dus zeggen dat iemand een spannend bestaan heeft gekend: il a mené une existence palpitante (of: mouvementée ('bewogen') . Ook een film kan je hartkloppingen bezorgen natuurlijk, dus je kunt het ook hebben over een film palpitant, maar dat komt dan vaak omdat er veel spanningselementen in zitten, 'de film zit vol spanning': le film est plein de suspense. Sommige mensen noemen films waar je rode oortjes van krijgt ook een 'spannende film', maar dan zeg je in het Frans eerder un film bandant (wel een seksistische term overigens, want kennelijk alleen voor mannen bedoeld: bander betekent immers 'een stijve krijgen'). Bedoel je met een 'spannende film' vooral een film met veel schrikeffecten, een griezelfilm dus, dan heb je het over een film d'épouvante of een film d'horreur.
In het woord passionnant zit het woord passion ('passie, hartstocht') en dat kun je weer goed inzetten als je hartstochtelijk met iets of iemand kunt meeleven, als iets je boeit of 'meeslepend' is. Zo kun je het hebben over een personnage passionnant.
U begrijpt dat ik hier slechts een tipje van de sluier oplicht en dat er nog veel meer manieren zijn om het begrip 'spannend' weer te geven in het Frans. Gelukkig bestaan er tegenwoordig veel contextuele woordenboeken op het internet waarbij niet alleen vertalingen worden gegeven, maar ook zinnen die de juiste context aangeven voor iedere vertaalmogelijkheid. Enkele voorbeelden hiervan zijn http://context.reverso.net, http://glosbe.com en www.linguee.fr.
volgende keer
laat even een weekje op zich wachten, want ik ga een groep leerlingen begeleiden door Brussel en Parijs...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten