donderdag 10 maart 2016

mettre les pieds dans le plat

tekeergaan als een olifant in een porseleinkast / met de botte bijl hakken
('je voeten in het eten zetten')

Ja, ze ziet het maar weer: waar wij Nederlanders het meest bezorgd zijn om onze spulletjes en het als een waar schrikbeeld zien dat een olifant met enkele ongecontroleerde bewegingen ons porseleinen serviesgoed aan diggelen gooit, daar maakt de Fransman zich veel bezorgder om de inhoud van dat serviesgoed, inderdaad zijn met alle zorg klaargemaakte eten. De taal verraadt toch altijd weer de cultuur en het is dus weer eens duidelijk hoe het culinaire een centrale plaats inneemt in de Franse cultuur. Het is voor een Fransman gewoon niet voor te stellen dat iemand zo'n grove belediging zou durven maken.
Of zit het wellicht toch anders? Volgens een Franse deskundige zou de uitdrukking van oorsprong namelijk niets met de Franse keuken te maken hebben, maar met Provençaalse plasjes... Dat vereist enige uitleg. Hij wijst erop dat het woord plat in het Provençaals een aanduiding is voor ondiepe wateren, net als gaffe (in officieel Frans gué). Dat woord gaffe betekent in het Frans 'een blunder'. En volgens de deskundige zou je een iemand die een blunder slaat, te vergelijken zijn met iemand die in een ondiep watertje rond gaat lopen en daarmee modder en water gaat vermengen, heel onhandig, net als iemand die op onhandige wijze kwesties aan de orde stelt die hij beter onbesproken had kunnen laten. 
De verklaring is op zich plausibel, maar aangezien het woord plat in het Frans toch automatisch de betekenis 'gerecht, bord eten' oproept en slechts weinigen op de hoogte zullen zijn van de Provençaalse betekenis van het woord, is het logisch dat deze uitdrukking uit het begin van de negentiende eeuw al snel het culinaire beeld heeft opgeroepen dat voor de gemiddelde Fransman oneindig onvergeeflijker is dan een beetje rondploeteren in een plas water...

volgende keer
een uitdrukking die je niet eens hoeft uit te spreken. Een gebaar volstaat...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten