(lett. 'het bij ruiten houden'?)
Ik heb een vraagteken geplaatst achter de vertaling omdat men het niet eens is over de herkomst van deze uitdrukking en bij iedere verklaring zou je weer een andere vertaling kunnen geven. Het enige wat zeker is, is dat se tenir à betekent 'blijven staan bij, het houden bij, niet (af)wijken van'. Het woord carreau betekent 'ruit' of 'tegel', maar was vroeger ook een aanduiding voor een bepaalde pijl die gebruikt werd bij het kruisboogschieten. En zo moest in de Middeleeuwen een wachter in zijn wachttoren niet wijken van zijn pijlen om ieder moment een pijl in zijn boog te kunnen steken om ongenode gasten te ontmoedigen. Op hun beurt moesten deze ongenode gasten ervoor zorgen dat ze uit het schootsveld bleven van deze pijlen.
Een probleem met deze uitleg is echter dat deze uitdrukking pas in zwang is geraakt in de twintigste eeuw, lang nadat het gebruik van de kruisboog voor verdedigingsdoeleinden was verdwenen.
Een andere verklaring wordt dan ook gezocht in het kaartspel, vooral ook omdat er ook al een zegswijze bestaat: Qui se garde à carreau n'est jamais capot ('wie ruiten blijft spelen, zal altijd wel een slag halen'), waarbij overigens geen bijzondere kracht wordt toegekend aan de kleur ruiten - het had net zo goed schoppen, harten of klaveren kunnen zijn, maar dat rijmt minder goed met être capot ('beest zijn', d.w.z. geen enkele slag halen).
En dan hebben we natuurlijk altijd nog het argot, het bargoens, in dit geval het politie-bargoens, waarin carreau, carrée en carre staan voor 'huis, woonplaats' en se tenir à carre betekent dat je je in je eigen kamer verbergt, om niet opgemerkt te worden. Sinds de negentiende eeuw bestaat ook het werkwoord se carrer, dat o.a. 'zich in veiligheid brengen' betekent.
Waarschijnlijk hebben sommige van deze zegswijzen elkaar beïnvloed en geleid tot de huidige, dus moeilijk te vertalen uitdrukking se tenir à carreau.
volgende keer
leggen we een konijn neer. Huh?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten